خراسان، قبل و بعد از اسلام، همواره شاهد حوادث مهم سیاسی، اجتماعی و... بوده است. فتوحات عرب در ایران، خصوصاً خراسان حائز اهمیت بسیاری است. وسعت قلمرو خراسان، نزدیکی آن به سرزمین‏های خاور دور و نگرش فاتحان به این منطقه به مثابه پل ورود به آسیای مرکزی و خاور دور، تأثیر فراوان بر جای گذاشت. جهت شناسایی مسئله فتوحات، بررسی زندگی سرداران بزرگِ فاتح، ضروری به نظر می‏رسد. این مقاله سعی دارد به معرفی زندگ...

عصر حکومت ملوک خوارزم که خاستگاه آنان به اساطیر و شخص آفریغ می رسد، نا شناخته باقی مانده است. این حاکمیت در منطقه خوارزم و در شمال شرق جیحون شکل گرفت. نخستین ملوک خوارزمشاهی در این منطقه، خاندان آفریغ هستند که بنابر نوشته ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، پیشینه ی آن ها به سال 305 میلادی می رسد. این ملوک که تعدادشان به بیست و دو نفر می رسد، و نسب خویش به کیخسروی کیانی می رسانند، بعدها به آل عراق...

پس از ورود اعراب مسلمان به خراسان و سکونت قبایل مختلف عرب در این سرزمین، آنان برای اولین بار با سرزمین های آن سوی جیحون و یا به قول خودشان ماوراءالنهر آشنا گردیدند. حاکمان عرب خراسان از این زمان به بعد، هر از گاهی به شهرهای بخارا و سمرقند لشکر می­کشیدند و پس از گرفتن غنایمی چند، خیلی سریع به خراسان باز می­گشتند. اما این سیاست در زمان عبدالملک خلیفه اموی و عامل او در عراق یعنی حجاج بن یوسف تغییر...

از سال 31 قمری که نخستین مهاجمان عرب وارد خراسان شدند تا سال 86 قمری که قتیبه بن مسلم باهلی از طرف حجاج بن یوسف ثقفی عامل خراسان گردید، هر چند اعراب بر تمامی خراسان تسلط یافته بودند، ولی در فراسوی جیحون کاری از پیش نبرند. اقدامات انجام گرفته تا این زمان در فرارود چیزی بیش از یکی دو حملۀ کوتاه مدت توسط عبیدالله بن زیاد و سعید بن عثمان نبود که البته برخی پژوهشگران در آن هم تردیدهای جدی دارند. حکو...

زبان عربی در دورۀ جاهلیت به درجات تأمل برانگیزی از قدرت ادبی رسیده بود؛ تا جایی که خداوند در قرآن کریم از آن به عنوان (عربی مبین) یاد می¬کند. چون قرآن به زبان عربی نازل شده است، توجه به ادبیات صدر اسلام (جاهلیت)، بویژه شعر آن دوران در فهم و تفسیر آیات قرآن از ضرورت و اهمیّت فراوانی برخوردار است. بر این اساس مفسران دورۀ اول تفسیری، در تفاسیرشان بسیار از واژگان، اصطلاح¬ها، تعبیر¬ها و نکات ادبی و ب...

عصر حکومت ملوک خوارزم که خاستگاه آنان به اساطیر و شخص آفریغ می‌رسد، نا شناخته باقی مانده است. این حاکمیت در منطقه خوارزم و در شمال شرق جیحون شکل گرفت. نخستین ملوک خوارزمشاهی در این منطقه، خاندان آفریغ هستند که بنابر نوشته ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، پیشینه‌ی آن ها به سال 305 میلادی می‌رسد. این ملوک که تعدادشان به بیست و دو نفر می‌رسد، و نسب خویش به کیخسروی کیانی می‌رسانند، بعدها به آل عراق...

امویان از سال 41 تا 132 بر تمام جهان اسلام مقتدرانه حکومت کردند اگر مدت زمان محدودی شورش ابن زبیر، عاصی شدن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث و یا قیام حارث بن سریج این اقتدار را کم­رنگ نمود، در نهایت آنان موفق به سرکوب این جریانهای مخالف شدند در قیام ابومسلم و نهضت عباسی شرایط متفاوت بود دولت اموی غیر از طرز مقابله با نهضت و قیام عباسی در مقابله با جریانهای خطرساز و جدی مدبرانه عمل می­نمود و تعصب قبیل...

صور خیال یا به عبارت دیگر، أسالیب بیان بخشی از علوم بلاغت به شمار میرود که به گوینده این توانائی را میبخشد تا آنچه در ذهن دارد و یا با تکیه بر خیالش تصور میکند، با راهکارهای مختلف بیانی که هر یک دارای تأثیر، زیبای و جذابیت خاص خود است؛ ارائه دهد. استفاده از صورخیال توسط شاعران، ادیبان و هنرمندان امری غیرقابل انکار است و وقتی آثار این افراد را میخوانیم، میبینیم که این افراد برای بیان تجارب شخص...

امویان از سال 41 تا 132 بر تمام جهان اسلام مقتدرانه حکومت کردند اگر مدت زمان محدودی شورش ابن زبیر، عاصی شدن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث و یا قیام حارث بن سریج این اقتدار را کم­رنگ نمود، در نهایت آنان موفق به سرکوب این جریانهای مخالف شدند در قیام ابومسلم و نهضت عباسی شرایط متفاوت بود دولت اموی غیر از طرز مقابله با نهضت و قیام عباسی در مقابله با جریانهای خطرساز و جدی مدبرانه عمل می­نمود و تعصب قبیل...

با تأملی در تاریخ دو شهر بخارا و سمرقند، می توان دریافت که این شهرها، همزمان با ایران قبل از اسلام، از بزرگترین شهرهای ایالت سغد (سغدیانای باستانی) در حوزه ی رود زرافشان (رودسغد) و منطقه ی ماوراءالنهر بوده اند. بدون تردید اهمیت این دو شهر، طی قرون متمادی قبل و بعد از اسلام به اعتبارِ قرارگرفتن آنها در محل برخورد شاهراه های مهم بازرگانی بود. در نیمه ی نخست قرن اول هجری، مسلمین به دنبال فتح خراسان...